1 JUNI 2011
Wie ben je, als artiest? Denk daar eens over na. Snappen wie je bent of wat je wilt zijn is niet eenvoudig, want de mens zit klem tussen twee doelen. Enerzijds wil men uniek zijn, onderscheidend, anders. Anderzijds wil men aansluiting vinden met bestaande zaken. Dat geldt ook voor artiesten. Een band is een 'brand', een merk. Of de muzikanten dat nu willen of niet.

Ik denk dat het antwoord is: je bent datgene wat je met je muziek wilt bereiken. Beginnende journalisten vragen hier vaak naar in interviews en het antwoord van de bands is doorgaans  hetzelfde: “Ja, eh, we willen vooral Ons Eigen Ding doen, weetjewel”. De mens streeft naar authenticiteit; bands ook. Maar wat is 'je eigen ding' dan?

Filosofen houden zich hier al eeuwen mee bezig. Hoe kunnen twee elkaar bijtende doelen toch naast elkaar bestaan? Aan de ene kant afwijkend willen zijn en aan de andere kant bij de groep willen horen? De redenering waarmee de filosofen op de proppen kwamen vergt een aantal keer herlezen, maar.. here we go: “De mens probeert in feite altijd zijn ideaalbeeld na te streven. Soms is dat ideaalbeeld (een beetje) fictief. De mate waarin we falen die standaard te bereiken is in wezen wat ons uniek maakt als persoon.”

Dit inzicht trof me afgelopen weekend als een prettige bliksemschicht. Soms heb je namelijk van die zondagen dat je denkt 'wie of wat is GRAM nou eigenlijk?' Wat filosofen in het algemeen voor De Mens hebben bedacht geldt natuurlijk ook voor De Artiest. In eerste instantie beginnen we namelijk allemaal met het nadoen van een ideaalbeeld. Je staat voor de spiegel de Spice Girls te playbacken of speelt luchtgitaar mee met the Arctic Monkeys. Vanuit dit droombeeld besluit je zangeres te worden of richt je je eerste band op.

Het beeld wat je hebt van jouw helden klopt misschien niet helemaal met de werkelijkheid, maar volgens de filosofen laat de manier waarop je die fictie invult juist zien wie jij bent als persoon. Vervolgens ga je het (gedeeltelijk) gefantaseerde ideaalbeeld nastreven en de beperkingen die je daarin tegenkomt, zijn ook uniek. Datgene waarin je faalt (en hoe je dat 'oplost'), is dus wat jouw muzikale identiteit bepaalt.

The Police dankt hun unieke sound aan het feit dat Sting niet goed kon zingen en bassen tegelijk, en daarom z'n partijen maar heel kaal hield. The Gossip moet het niet hebben van het fotomodellen-uiterlijk van zangeres Beth Ditto, maar houdt het podium en het bandgeluid expres leeg om haar lijf en longen alle ruimte te geven. Iedereen zeikt over het vermeend valse zingen van Lucky Fonz III, maar zijn breekbare stem is zijn handelsmerk.

Ik denk dat ik mezelf ook wel een beetje ken. Ik wilde Dusty Springfield zijn, en PJ Harvey en Jimmy Page in één. Mijn beperkingen zijn echter dat ik geen zangeres ben met hoofdletter Z en geen sterke instrumentalist. En het welkome inzicht hield dus in: deze tekortkomingen bepalen blijkbaar de GRAM-sound. Geen monumentale vocale uithalen en geen gitaarsolo's, alle pijlen gericht op melodieën en riffjes; ik leef me uit in teksten en arrangementen.

Afgelopen vrijdag liet die verworven identiteit zich flink gelden. We speelden live op de radio en ik had zo graag als mijn ideaal geklonken, zeg: Beth Ditto. Maar wij zijn GRAM en komen daarin helaas onze grenzen tegen. Teleurgesteld troostte ik mezelf achteraf met de redenering van de filosofen: de manier waarop ik omga met zo'n beperking, is wat uiteindelijk de unieke persoonlijkheid van de band bepaalt. En die gedachte hielp.

Nou ja, eventjes dan. De rest van de avond heb ik alsnog chagrijnig met een zak chips en een stel DVDs op de bank gezeten.


Zie ook: Wie wij worden willen (Vrij Nederland, april 2011)

Engler, B. (2008). Personality Theories. Belmont: Wadsworth Publishing.

With the new album coming up, we thought you might want to check out the first album. Just go to the MUSIC page of this website and download 'Four-letter Word'.

26 MEI 2011
Je mag blij zijn dat ik nog leef. Drie dagen naar de Ardennen geweest. Laptop en gitaar mee, lekker wandelen en liedjes schrijven. Even uit de vertrouwde omgeving, los van alle dagelijkse gewoontes. Net als 'on tour' zijn. En net als bij touren in een onbekende omgeving, ligt ook in de Ardennen het gevaar van een drugoverdosis op de loer. Met dank aan het conditioneringsprincipe; de hond van Pavlov waar we het de vorige week nog over hadden.

Iedere zomer staan de kranten er weer vol mee: er overlijden naar verhouding nogal veel zogenaamde drugstoeristen in Amsterdam. Een opvallend verschijnsel, wie gaat er nou lekker naar het buitenland om vervolgens in een houten kist terug te keren. Waren deze mensen suïcidaal? Nee, de meesten hadden weliswaar een flinke verslaving, maar geen intentie om uit het leven te stappen. Hadden ze dit keer een veel grotere dosis verslavende versnapering genomen? Ook dat blijkt doorgaans niet het geval.

Overlijden door een overdosis heroïne, cocaïne, pillen of whatever, is een bekend beroepsgevaar bij artiesten. De media gaat vaak uitgebreid in op de omstandigheden van zo'n legendarische dood. Ja, veel artiesten waren suïcidaal (vooral dames, lijkt het: Anne-Nicole Smith, Marilyn Monroe) en sommige verorberden vast een te grote hoeveelheid. Maar het vreemde verschijnsel wat je bij drugstoeristen ziet, lijkt ook het geval te zijn bij de dood van bijvoorbeeld Jim Morisson en Sid Vicious.

Beide waren behoorlijk geoefende druggebruikers zonder doodswens en namen de gebruikelijke hoeveelheid verslavend middel. Opvallend is echter dat ze allebei in een ongebruikelijke omgeving zijn overleden: Morisson's hart hield er mee op in een bad in een hotel in Parijs, Vicious overleed in het huis van z'n moeder waar ie al tijden niet was geweest. Beide waren dus niet in hun normale drugsomgeving, en dit is waar Pavlov's hondjes het verhaal binnen komen lopen.

De eerste keer dat je drugs gebruikt, krijg je een fantastische high: het effect is alles-overweldigend. Dat wil je vaker, dus je doet het nog een keer. En nog een keer. En nog een keer. Zo'n portie heroïne of wat dan ook, is echter een gigantische aanslag voor je lichaam. Dus je lijf gaat zich er een beetje op in stellen, het neemt fysiologische voorzorgsmaatregelen om de klap op te vangen. En je lichaam kan dat ook prima, omdat jij het allerlei aanwijzingen geeft dat er weer een dosis chemische snoep aan komt.

Zilverpapiertje uitpakken, lepeltje boven een vlammetje, op bed gaan zitten met de gordijntjes dicht... Dat zijn de aanwijzingen dat er een shot aan komt, net als het belletje de Pavlov-hond had geconditioneerd dat er vleespoeder aankwam. Vooral doorgewinterde drugsgebruikers zijn gewoontedieren: ze spuiten en snuiven meestal in dezelfde omgeving, zoals het huis van de dealer of je eigen vertrouwde slaapkamer. Die vaste omgeving met vaste handelingen zijn voor het lichaam het teken zich tijdig schrap zetten. Zo bouw je drugstolerantie op en houd je je hobby jaren vol.

Als je nu in een compleet andere omgeving (ik zeg: on tour) je vaste dosis verslavende versnapering neemt, verras je in feite je lichaam. Er zijn geen aanwijzingen dat er een shot aankomt en je lichaam treft geen fysiologische voorbereidingen. Een normale dosis is opeens fataal.

Dus kids: als je dan toch in het buitenland wilt snoepen van verboden middelen, altijd een kleinere dosis nemen of op een vertrouwd stuk beddengoed gaan zitten. Doe ik ook altijd, en ik heb weer een onwijs prettig weekend in de Ardennen gehad: na één wijntje was ik al knock-out.

Siegel, S., Hinson, R.E., Krank, M.D. & McCully, J. (1982). Heroin "overdose" death: contribution of drug-associated environmental cues. Science , 216, 436-437.

Unfortunately Niels left us, but our new guitarist Tom Meijer is a real catch. The five of us are going to jump in at the deep end, watch our debut this Thursday, 26th of May at 21:30h. We'll be playing a special show for 3VOOR12/Amsterdam. Send me an email or write something on the Wall of the GRAM Facebook page, and we'll put you on the guestlist.