Pop Psychology BLOG 9: tourgevaar 1 - overlijden aan een overdosis

Je mag blij zijn dat ik nog leef. Drie dagen naar de Ardennen geweest. Laptop en gitaar mee, lekker wandelen en liedjes schrijven. Even uit de vertrouwde omgeving, los van alle dagelijkse gewoontes. Net als 'on tour' zijn. En net als bij touren in een onbekende omgeving, ligt ook in de Ardennen het gevaar van een drugoverdosis op de loer. Met dank aan het conditioneringsprincipe; de hond van Pavlov waar we het de vorige week nog over hadden.

Iedere zomer staan de kranten er weer vol mee: er overlijden naar verhouding nogal veel zogenaamde drugstoeristen in Amsterdam. Een opvallend verschijnsel, wie gaat er nou lekker naar het buitenland om vervolgens in een houten kist terug te keren. Waren deze mensen suïcidaal? Nee, de meesten hadden weliswaar een flinke verslaving, maar geen intentie om uit het leven te stappen. Hadden ze dit keer een veel grotere dosis verslavende versnapering genomen? Ook dat blijkt doorgaans niet het geval.

Overlijden door een overdosis heroïne, cocaïne, pillen of whatever, is een bekend beroepsgevaar bij artiesten. De media gaat vaak uitgebreid in op de omstandigheden van zo'n legendarische dood. Ja, veel artiesten waren suïcidaal (vooral dames, lijkt het: Anne-Nicole Smith, Marilyn Monroe) en sommige verorberden vast een te grote hoeveelheid. Maar het vreemde verschijnsel wat je bij drugstoeristen ziet, lijkt ook het geval te zijn bij de dood van bijvoorbeeld Jim Morisson en Sid Vicious.

Beide waren behoorlijk geoefende druggebruikers zonder doodswens en namen de gebruikelijke hoeveelheid verslavend middel. Opvallend is echter dat ze allebei in een ongebruikelijke omgeving zijn overleden: Morisson's hart hield er mee op in een bad in een hotel in Parijs, Vicious overleed in het huis van z'n moeder waar ie al tijden niet was geweest. Beide waren dus niet in hun normale drugsomgeving, en dit is waar Pavlov's hondjes het verhaal binnen komen lopen.

De eerste keer dat je drugs gebruikt, krijg je een fantastische high: het effect is alles-overweldigend. Dat wil je vaker, dus je doet het nog een keer. En nog een keer. En nog een keer. Zo'n portie heroïne of wat dan ook, is echter een gigantische aanslag voor je lichaam. Dus je lijf gaat zich er een beetje op in stellen, het neemt fysiologische voorzorgsmaatregelen om de klap op te vangen. En je lichaam kan dat ook prima, omdat jij het allerlei aanwijzingen geeft dat er weer een dosis chemische snoep aan komt.

Zilverpapiertje uitpakken, lepeltje boven een vlammetje, op bed gaan zitten met de gordijntjes dicht... Dat zijn de aanwijzingen dat er een shot aan komt, net als het belletje de Pavlov-hond had geconditioneerd dat er vleespoeder aankwam. Vooral doorgewinterde drugsgebruikers zijn gewoontedieren: ze spuiten en snuiven meestal in dezelfde omgeving, zoals het huis van de dealer of je eigen vertrouwde slaapkamer. Die vaste omgeving met vaste handelingen zijn voor het lichaam het teken zich tijdig schrap zetten. Zo bouw je drugstolerantie op en houd je je hobby jaren vol.

Als je nu in een compleet andere omgeving (ik zeg: on tour) je vaste dosis verslavende versnapering neemt, verras je in feite je lichaam. Er zijn geen aanwijzingen dat er een shot aankomt en je lichaam treft geen fysiologische voorbereidingen. Een normale dosis is opeens fataal.

Dus kids: als je dan toch in het buitenland wilt snoepen van verboden middelen, altijd een kleinere dosis nemen of op een vertrouwd stuk beddengoed gaan zitten. Doe ik ook altijd, en ik heb weer een onwijs prettig weekend in de Ardennen gehad: na één wijntje was ik al knock-out.

Siegel, S., Hinson, R.E., Krank, M.D. & McCully, J. (1982). Heroin "overdose" death: contribution of drug-associated environmental cues. Science , 216, 436-437.