Pop Psychology BLOG 24: Twee man maakt al een voetbal-team

Mijn huidige band is net een roedel honden. Geen grappen nu dat ik dan de alfa-teef ben. Andere bands lijken meer een horde op hol geslagen paarden; sommige sessie-bands doen me denken aan een kudde schapen. Maar zelfs die kan ik begrijpen, want een muzikant is nu eenmaal een groepswezen. Binnen de Artis van de rock'n'roll-wereld blijf ik dan ook gefascineerd door een zeer exotische soort: het solo-dier.

Van eenzaam jagende tijger (Lucky Fonz) tot knuffel-huiskat (Laura Jansen): petje af. Ik heb zelf een jaartje alleen met m'n laptop opgetreden en ik vond het echt lastig. Laat ik in plaats van die dierenwereld-metafoor een andere vergelijking maken: sommige artiesten zijn van zichzelf meer een tennisser; ik presteer daarentegen het best in een voetbalteam. Het liefst ben ik daarin wel zelf de flitsend sprintende spits, maar ik kan niet scoren zonder doelman of middenvelders. Ik heb andere bandleden nodig.

Feestvreugde na een geslaagde gig vertienvoudigt als je 'em met je crew kunt delen. Als zaken vreselijk mis gaan, verklein je het leed door samen op de boze buitenwereld te schelden. In je eentje uitgekafferd worden door een productiemedewerker na een niet-zo-denderend acoustisch radio-optreden, is namelijk echt heel erg kut. Ik zie mezelf nog de Radio-1 studio uitlopen; gitaarkoffer in de hand, tranen verbijtend.

En hoewel voor mij zeker geldt 'Hoe meer zielen, hoe meer vreugd', gaat het er vooral om dát er überhaupt iemand naast je staat. Ben je als Remi helemaal alleen of ben je met z'n tweeën; het betekent een wereld van verschil. Muziek of iets ander creatiefs aan de man proberen te brengen, gaat nu eenmaal gepaard met onzekerheid. Je gelooft zelf misschien wel in wat je doet, maar het is moeilijk dat vol te houden als de meerderheid er unaniem niet op reageert zoals je had gehoopt.

Want muzikanten zijn net als normale mensen gewoon kuddedieren. Hoewel we allemaal oh zo individualistisch onze eigen mening willen hebben, laten we ons in de praktijk enorm beïnvloeden door wat anderen zeggen. Stel: je doet mee aan een experiment, wat in eerste instantie een test op visuele waarneming lijkt. Je krijgt vier lijnen op een blaadje te zien; welke twee zijn even lang? 'Eitje', denk je, want het is makkelijk te zien. Maar als iedereen om je heen het zelfde foute antwoord geeft, en jij als laatste het mag zeggen… dan ga je toch vaak mee met wat de groep zegt.

Dit is namelijk hoe psychologische onderzoek naar ‘conformiteit’ (overeenstemming binnen een groep) eruit zag. De anderen in de experimentruimte waren stiekem allemaal acteurs, betaald om het verkeerde antwoord te geven. Zeker 75% van de echte proefpersonen ging minstens eenmaal mee in de respons van de groep, die toch overduidelijk fout zat. Maar het mooie was: zodra ook maar één acteur (in opdracht) zich achter het afwijkende maar correcte antwoord van de proefpersoon schaarde, was de dwingende unanimiteit verbroken. De echte proefpersonen durfden weer hun eigen antwoord hardop uit te spreken.

Eén persoon die verklaart in 'jouw team' te willen spelen, is vaak genoeg om tegen een overweldigende overmacht op te boxen. Eén persoon was alles wat ik nodig had toen ik bij elk solo-optreden weer merkte dat ik gewoon geen tijger of tennisser was. Ik keek om me heen en zag electro-kitten Krause. Wij, twee vrouwelijke laptop-katten, sloegen de handen ineen en deden een tourtje onder de naam 'Catfight'. Hoe toepasselijk.

De tourposter beloofde een avond waarin twee zingende dames elkaar op het podium te lijf zouden gaan, maar de werkelijkheid was anders. Het voelde zo te gek om weer samen met een gelijkgestemde het publiek eens een poepie te laten ruiken, dat we na afloop van zo'n optreden elkaar juist in de armen vlógen. Ik wist nu voorgoed: ik wil nooit meer eenzaam optreden of in m'n uppie een plaat maken. Diep in m'n hart ben ik namelijk een hond. En ik wil voetballen.

Foto credit: Ciska Swaak

Smith, E. R., & Mackie, D. M. (2007). Social Psychology (3rd ed.). Philadelphia, PA: Psychology Press.

 

Reageren op blogs kan hier.