banner Download single here
Featured track

Until The Lights

single version

'Mad Mad Mad' in a commercial for Smart eBike 

X
Almost the entire song 'Mad Mad Mad' is now featured in a commercial for the supersonic electric bike from Smart. Thanx to our friends from Sizzer Amsterdam who arranged the synch.
Latest tweet
Newsletter
Follow me
 
 
 
News

Pop Psychology BLOG 19: Massa + Paniek = Massa-paniek

25-Aug-2011


Vorige week vrijdag keek ik met meer dan normale interesse naar het weerbericht, en ik zal niet de enige festivalganger zijn geweest die even z'n adem inhield bij de uitleg van Erwin Krol. Aan de radarbeelden was te zien hoe opeens een verschrikkelijk noodweer ontstond dat binnen enkele minuten een heel festivalterrein tot schroothoop maakte. Ik heb het natuurlijk over de ramp die precies een week geleden het Belgische Pukkelpopfestival trof. Hij eiste vijf levens.

Op zaterdag mocht ik onverwachts een dagje mee backstage naar Lowlands, het Nederlandse zusje van Pukkelpop. De ramp van twee dagen ervoor was nog steeds gesprek van de dag en natuurlijk werden ook andere tragedies erbij gehaald die eerder grote festivals troffen. Hevige rukwinden waren ook de oorzaak van een instortende tribune die 13 augustus jl. eveneens 5 doden bij een country-festival in de VS opleverde. Maar de ergste en engste verhalen zijn die over dodelijke slachtoffers door gedrag-in-grote-groepen.

Roskilde, 2000: 9 mensen doodgedrukt bij een Pearl jam-concert. Duisburg, vorig jaar nog: 21 mensen vinden hun einde als teveel Love Parade-gangers een te smalle tunnel tegelijkertijd binnen gaan. Er ontstond in beide gevallen een massaal gedrang zonder dat daar werkelijk een acute aanleiding voor was, zoals bijvoorbeeld een brand. En dat is juist het rare. Festivalgangers lijken me bij uitstek zeer relaxte gasten; zelfs zaterdag werd ik tijdens het gespring in de bomvolle tent bij Goose meerdere malen opgevangen en weer rechtgezet door totaal vreemden... Hoe kan zoiets dan toch gebeuren?

Iets dergelijks heeft vrijwel nooit slechts één oorzaak. Een echte ramp is altijd een combinatie van omstandigheden; volgens wetenschappers moeten er zo'n acht factoren tegelijkertijd spelen eer dat het echt mis gaat, en dan ook flink. De belangrijkste daarvan hebben weinig te maken met hoeveel uitgangen er zijn of hoe goed vredelievend de meute diep in hun hart is: 1. mensen gaan massa-gedrag vertonen, en 2. mensen zijn niet meer in staat de beste oplossingen te zien.

Dat massa-gedrag kan aangewakkerd worden door een klein beetje paniek omdat iemand is flauwgevallen of door een onschuldige beweging in het publiek; een paar mensen beginnen bijvoorbeeld te rennen om vooraan te staan bij een optreden. Niet iedereen kan overzien wat er aan de hand is en er ontstaat onzekerheid. Bij gebrek aan informatie hebben mensen de neiging naar anderen te kijken om te weten wat te doen en vervolgens gaan ze dit gedrag kopiëren. Als de meesten om je heen steeds sneller gaan lopen en je weet niet waarom, begin je zelf ook te hollen. Jouw gedrag wordt ook weer door andere slecht-geïnformeerden overgenomen en exponentieel ontstaat een rennende horde.

In een onzekere situatie slaat ook de angst toe, en die lijkt bij mensen oogkleppen op te doen. Je krijgt een soort tunnelvisie en laat alternatieve oplossingen links liggen. Je volgt de massa die naar de hoofdingang rent, terwijl als iedereen zich verspreid had over de andere vluchtwegen er niets aan de hand zou zijn geweest. Bij vliegtuigrampen is dit ook een bekend verschijnsel: iedereen dringt door het smalle gangpad naar de nooduitgang en vergeet dat je ook over de stoelen je weg naar buiten kunt vinden.

's Avonds bij het bloedstollend mooie concert van Elbow in de Alfa-tent wijdt zanger Guy Garvey nog enkele woorden aan het Pukkelpop-drama, en ik denk even aan wat binnen de psychologie bekend is over rouwverwerking. In m'n hoofd dreun ik de vijf stadia nog maar eens op waar iedereen doorheen gaat: shock/ontkenning, kwaadheid, onderhandeling, depressie en tenslotte acceptatie. Zo kort na de gebeurtenis zullen de nabestaanden van de getroffen festivalgangers vast nog vol ongeloof rondlopen. Hoe kan je ook bevatten dat iets wat voor velen het leukste weekend van het jaar had moeten worden, letterlijk het einde werd?


Helbing, D., Farkas, I., & Vicsek, T. (2000). Simulating Dynamical Features of Escape Panic, Nature (Vol. 407), 487 - 490.

Kübler-Ross, E., & Kessler, D. (2006). Over rouw. De zin van de vijf stadia van rouwverwerking.  Uitgeverij Ambo/Anthos, Amsterdam.

Reageren of meer blogs zoals deze lezen? Kijk op http://www.facebook.com/pages/GRAM/165321620180441?sk=app_2373072738