Pop Psychology BLOG 11: Alles draait alleen maar om seks en agressie

Halfnaakte wulps-bewegende lichamen, gezwaai met gevaarlijke guns... Als je de gemiddelde hiphop-clip mag geloven, draait de hele wereld om slechts twee dingen: seks en agressie. 'Sex sells', dat weten we inmiddels wel, ook zonder dat ik wéér de blotebillen-tweet van Anouk hoef aan te halen. En de verkoop van gewelddadige games toont dat ook agressie een behoefte is waar we graag aan voldoen.

Dit besef is niet nieuw. Al in 1920 schreef Freud er een boek over waarin hij beweert dat achter alles wat de mens doet uiteindelijk deze twee oerdriften schuil gaan: leven oftewel seks, en dood oftewel agressie. Nou was Freud ook dat enge mannetje dat beweerde dat rokers in hun 'orale fase' (nul tot anderhalf jaar) waren blijven steken en dat iedereen eigenlijk stiekem met z'n vader of moeder naar bed wilde. Dat is compleet uit z'n oraal-gefixeerde-duim-gezogen kul, maar met die seks en agressie had ie wel iets zinnigs bedacht.

Toen ik een paar jaar geleden voor het eerst de collegereeks 'Inleiding In De Psychologie' gaf, werd ik helemaal gek van dit oerdriftelijke duo. Dertien weken lang stond ik zeer verschillende aspecten van de psychologie uit te leggen, en telkens bleek elk hoofdstuk neer te komen op hetzelfde. Inderdaad, in het leven van de mens draait het maar om twee dingen: de mens wil a. overleven en b. reproduceren. Om dat eerste doel te bereiken heeft de evolutie ons een flinke dosis agressie meegegeven, en voor dat tweede kregen we neuk-technieken met bijbehorende lichaamsdelen aangereikt. De soort moet voort, en daarvoor slaan we elkaar de hersens in en duik je alsnog  instinctief met je ex tussen de lakens.

Soms werd het me allemaal teveel. Ik probeerde heel nobel uit te leggen hoe groepsprocessen werken, de liefde, de kunst, of waarom McDonald's vooral geel en rood gebruikt. En als de zaal leegstroomde, bleef ik bijna teleurgesteld achter. Van leiderschap tot hamburgermarketing bleek alles toch weer te draaien om seks en agressie. Ik dacht dat ik wel een hoger doel had in dit leven: ik wil mensen raken en overtuigen door middel van muziek. Ik werk me dag en nacht suf aan een plaat, loop 24 uur per dag met liedjes in m'n hoofd... maar blijkbaar doe ik dit alleen om brood op de plank te krijgen en een man in m'n bed.

Je hebt het misschien zelf niet direct door. Maar als je wakker ligt over wat je op iemands Facebook-prikbord zult posten, wil je gewoon seks. En als je via via een flauwe roddel over een gemene vriendin verspreidt, doe je dat om prettiger te overleven dan zij. Bij mensen is de ware aard van hun bedoelingen dankzij allerlei sociale regeltjes behoorlijk ondoorzichtig geworden. Dieren zijn veel transparanter in wat ze willen: duiken direct op een aantrekkelijke partner of bijten de nek door van een tegenstander. Die duidelijkheid lijkt me soms ook wel fijn, en ik schreef er het liedje 'So Animal' over. Met dank aan m'n eigen collegereeks.

Afgelopen maandag stond ik letterlijk tussen de beesten in Artis. In juli treden we daar akoestisch op, op één van de 'ZOOmeravonden' en voor de Artis-website ging ik op de foto met een enorme Atlasvlinder. Twintig centimeter groot en met een prachtig kleurig vlekkenpatroon zat hij rustig op m'n hand. Net als zijn soortgenoten zou hij maar een paar dagen kunnen leven, en binnen die tijd moest hij snel een vrouwtje bevruchten voor nageslacht. Een kort leven, maar ontzettend duidelijk.

Ik had net in het interview voor de website verteld dat ik me tijdens het maken van de plaat soms had gevoeld als een rups in een pop. Ik keek diepzinnig naar meneer Atlas op mijn hand en vroeg me af: Wat nu als het nieuwe album een eendagvlinder blijkt te zijn? Ik denk dat ik dan eventjes heel dierlijk agressief een mandoline in elkaar ga meppen. En dan veel seks en een half dozijn mini-Margjes werpen. Dat schijnt oerdriftelijk toch mijn doel te zijn.


Beyond the Pleasure Principle (C. J. M. Hubback, trans., 1922.)

Beluister hier de allereerste versie van 'So Animal'