POP PSYCHOLOGY 57: Muzikant-persoonlijkheid

Bandleden zijn elkaars beste psychologen. Kleine correctie: crewleden zijn de meest briljante amateur-diagnostici. Op lange ritten van en naar optredens zijn ze er namelijk uren mee bezig: het haarfijn uitleggen hoe de persoonlijkheid van bandlid zus en zo in elkaar steekt. Voornamelijk gebaseerd op het instrument dat hij/ zij bespeelt.

Neem zangers en zangeressen nou. Toevallig gezegend met een paar aardige stembanden, hoeven ze nauwelijks thuis te oefenen. Verwende nesten, lui als de neten. En of iedereen van te voren even de kleedkamer wil verlaten, zodat ze volledig in Zen-sfeer tot zichzelf kunnen komen en inzingen. Diva's zijn het.

Gitaristen zijn zo mogelijk nog grotere egotrippers, stuk voor stuk. Altijd solerend om het hardst of het snelst. Ruziezoekers in de repetitieruimte, en op het podium willen ze de felste spotlights. Vragen zich ook doorlopend af waarom zij - tenslotte de genieën van elke band - het qua aantallen groupies steeds afleggen tegen de drummers. Je weet wel, drummers. Van die lomperiken die altijd de hele soundchecktijd opsnoepen en hele repetities lang door alle intellectueel-muzikale discussies door lopen te roffelen. Op hihats nog wel. En toch bezitten ze blijkbaar zoveel sex-appeal dat ze alle meisjes/ jongens krijgen.

Bassisten zijn doorgaans vooral lang. Dat is niet echt een persoonlijkheidstrek, maar wel waar. Lang zijn betekent namelijk grote handen en die zijn toch wel verdomd handig bij het bespelen van vier van die enorme snaren. Verder zijn bassisten vooral van die stille, teruggetrokken types. Nou ja, behalve funky slappers dan, maar dat zijn eigenlijk gitaristen die per ongeluk met te dikke vingers geboren zijn. En toetsenisten zijn vaag. Mysterieuze tiepjes met knopjes en apparaten, die ingewikkeld praten over toonsoorten en kleuringen tot niemand meer naar ze luistert.

Vermakelijk gepsychologiseer bij een biertje natuurlijk. Helaas is nooit door de wetenschap onderzocht of dit soort ideeën ook werkelijk kloppen met de werkelijkheid. De psychologie houdt zich al tijden bezig met het toetsen of intuïtief aantrekkelijke persoonlijkheidstheorieën werkelijk hout snijden. Zo wordt bijvoorbeeld al tientallen jaren onderzoek gedaan naar de invloed van geboortevolgorde op persoonlijkheid. Zijn de enigs kinderen werkelijk verwende nesten? Zijn de benjamins van een gezin altijd rebels en zijn de oudsten geboren leiders?

Helaas niets van dit alles: keer op keer blijkt uit onderzoek dat geboortevolgorde geen enkele voorspellende waarde heeft wat betreft persoonlijkheid, al klinkt het je voor gevoel nog zo aannemelijk. Het zou natuurijk interessant zijn om te kijken of bandleiders vroeger in het gezin de oudste waren. Onderzoeken of vooruitstrevende muziek door de jongsten wordt gemaakt, of zangdiva's thuis enigs kind waren. Maar waarschijnlijk zal daar ook niets uitkomen. Waarschijnlijk passen 'band-persoonlijkheidstheorieën' dus in hetzelfde onwetenschappelijke rijtje als astrologie, plekken in de dierenriem of Ayurvedische lichaamstypen-indeling.

Het enige nut van die amateurtheorieën is dat ze voor groupies betere openingszinnen opleveren dan vragen naar iemands sterrenbeeld. “Zo, dus jij bent bassist? Hm...je weet wat ze van bassisten zeggen.”



(Dit column verscheen april 2014 in tijdschrift Musicmaker)