POP PSYCHOLOGY 53: Intiem inspirerend

Er zijn mensen die al na twee dagen vaste verkering lekker de toiletdeur in elkaars bijzijn open laten staan. Of gezellig hun bikinilijn ontharen, 's avonds samen op de bank. Ik niet. Het heeft een paar jaar geduurd voordat ik me op m'n intiemste moment aan m'n geliefde durfde te tonen. Daarvoor verzekerde ik me er altijd eerst van dat hij sliep, en er minstens twee deuren tussen ons dicht waren. En alleen daar, in de stilte van het toilet, durfde ik me even te laten gaan. Ping, zei de opnameknop van m'n telefoon dan en zachtjes, héél zachtjes zong ik een idee voor een liedje in.

Ik ben nu wel over die verlegenheid heen. Sowieso is het praktisch niet vol te houden om altijd een eenzaam plekje op te zoeken als je inspiratie hebt: aangezien ik per dag een stuk of tien, twintig keer muziekflarden m'n iPhone inzing, zou ik nauwelijks de deur nog uit kunnen om boodschappen te gaan doen. Laat staan dat ik een sociaal leven er op na zou kunnen houden. Dus ik glimlach vriendelijk terug naar de verbaasde blik van de man achter me in de kassa-rij en sta op feestjes rustig ideeën in te blèren tussen de rokers op het balkon.

Inspiratie is voor mij iets wat er gewoon altijd is. Het voelt alsof ik een antenne heb die altijd op scherp staat. Allerlei dingen ik van binnen gewaarwordt en van buitenaf ervaar ('interne en externe stimuli', duur gezegd) vertaalt zich in melodieën, al dan niet meteen met bijpassende woorden. Menig artistiekeling heeft al eens gepoogd dit proces te omschrijven: het zou iets magisch zijn, alsof uit het niets drie zwevende dames in doorschijnend gewaad je zacht een idee influisteren. De wetenschap is wat nuchterder: volgens psychologen is een creatieve inval het gevolg van tegelijkertijd inducerend als deducerend denken. Oftewel: op hetzelfde moment dus vanuit een concrete observatie tot abstract idee komen en vice versa.

Zou de wetenschap ook kunnen verklaren waarom je de meest inspirerende momenten vaak hebt tijdens de meest alledaagse handelingen? Kassa-rijen en feestjes daar gelaten, vooral tijdens de afwas, douchen en fietsen regent het muzikale ideeën in m'n hoofd. Ik ben dan op mezelf, bezig met een routine-actie die verder nauwelijks hersengeknars vereist. Zolang ik geen afwasmachine of ligbad aanschaf, en sportief op m'n stalen ros naar de studio trap, zal ik dus nooit last krijgen van een writer’s block.

Een paar jaar terug werkte ik met Best Een Bekende Zangeres, die daar wel last van had. Zaten we daar me z'n tweeën in een dure studio met overal piano's, gitaren en schrijfblokken, maar het bleef donker tussen haar oren. Misschien zou het helpen om samen met haar flink te gaan afwassen. Haar producer vond dat in ieder geval een top-idee. Ook het voorstel om samen onder de douche te gaan stond hem (goh) wel aan.

Maar dat was me allemaal veel te intiem. We zijn gaan fietsen.



(Dit column verscheen november 2013 in tijdschrift Musicmaker)