POP PSYCHOLOGY 52: Forever young

Ik stond met m'n mond vol tanden en keek haar vol ongeloof aan. Ria Bremer, mijn grote televisieheldin, hield de microfoon onder mijn neus en herhaalde de vraag nog maar eens: “Wat is dat dan, 'playback'?” Ik stond op het punt mijn TV-debuut te maken in een live-uitzending van het immens populaire kinderprogramma Stuif-Es-In en dan zo'n vraag. Miljoenen kinderen en mijn hele klas zaten aan de buis gekluisterd tot na een angstige stilte mijn uitleg kwam: “Ja, eh... dan gaan ze een bandje draaien, maar dan mag je het niet zeggen.”

Let wel, dit was begin jaren tachtig. De kinder-creatieve oertijd; de tijd voordat Henny Huisman met zijn Mini-Playbackshow kwam en hele generaties leerde dat je niet eens echt hoefde te zingen om op TV te komen. Bij Avro's Stuif-Es-In werd de uitzending nog overstroomd met doedelzak-spelende wonderkinderen, raketbouwende eersteklassers en grietjes van vijf die al een overtuigende stervende zwaan dansten. Mijn beste vriendin Suzanne en ik playbackten daar een nummer van Nederlands cabaretduo Snip & Snap. Dat was toen nog nieuw.

Niet voor mij. Als dochter van een geluidsman snapte ik al wat playback was voor ik kon fietsen. Om dan aan minder ingewijden uit te leggen wat het fenomeen inhoudt, kan lastig zijn. Mijn diepte-interview met Ria over de existentiële betekenis van nepzingen verliep dus niet zo goed, maar ons optreden blies daarna het dak van de studiotent. Die middag wonnen wij dan ook 'de Gouden Stuiver', als beste act van de uitzending.

Op de weg terug naar Brabant, achterin de auto bij mijn ouders, waren Suzanne en ik eventjes de gelukkigste meisjes van het hele land. De Gouden Stuiver aan een blauwwit Avro-lint om mijn nek, die ik natuurlijk maandag op het schoolplein aan iedereen zou laten zien. Een Avro-lunchpakket met broodjes en een krentenbol (Een krentenbol! Wij kregen thuis nooit krentenbollen!). En ook nog vier kaartjes voor Ponypark Slagharen... Het kon niet op.

Mijn ogen straalden van puur geluk en levensvisie. “Mama,” verzuchtte ik, “Ik wil later actrice worden.” Net binnen mijn gezichtsveld veranderde mijn moeders blik daarop als bij toverslag. In een flits zag ze mij, tien jaar later: mijn maagdelijkheid verliezend aan de eerste de beste regisseur, en in een praatgroep voor jonge alcoholisten met Drew Barrymore. “Prima” zei ze, terwijl haar vingers nerveus trilden, “Maar dan moet je juist eerst de middelbare school afmaken, want daar leer je Engels.”

Dat klonk als een logisch, goed advies. Ik peuzelde de krentenbol op, haalde mijn VWO-diploma en verhuisde naar Amsterdam. Toneelspelen maakte plaats voor een nog grotere liefde, popmuziek, en ik leerde zingen om maar nooit meer lastige vragen over playback te hoeven beantwoorden. Stuif-Es-In bestaat allang niet meer, Suzanne woont nog steeds in Brabant met man en kinderen en TV-talentenjachten overspoelen de zenders. Voor mij is behoorlijk wat veranderd binnen mijn kinderdroom, maar ook weer niet. Een paar weken terug speelde ik als een van de hoofdacts op het jaarlijkse rockfestival van het dorp waar ik vandaan kom. En met een biertje in de hand na zo'n optreden is de sprankeling in mijn ogen nog steeds exact dezelfde als altijd. Ik ben weer helemaal dat meisje op de achterbank, met die krentenbol.



(Dit column verscheen sept 2013 in tijdschrift Musicmaker
Foto: Marg, 4 jaar oud)