POP PSYCHOLOGY 48: Mevrouw is producer, vanzelfsprekend

Het einde van de after-party, zelfs het last-minute bij de avondwinkel gehaalde bier is bijna op. “Blah-blah-blah, ben jij ook muzikant? Zeur-leuter-zwets, wat voor laptop heb je? Reutel-reutel-blah...” en dan krijg ik weer zo'n visitekaartje. Nog niet eens afgestudeerd van het popmuziek-MBO noemt meneer zich volgens dit stukje glanzend papier 'producer'. “Dank je, leuk”, glimlach ik korzelig.

Thuis ligt inmiddels een hele berg kaartjes van dit soort klank-knutselaars. Die nacht krijg ik de stapel echter niet uit m'n gedachten. Vlak voordat ik in slaap val in mijn aangeschoten toestand heb ik een helder moment: Verdomme, ik ben zelf al tien jaar producer. Nooit zo genoemd alleen.

Met bonkend hoofd aan de koffie probeer ik de volgende ochtend mijn hersenkwabben in het gareel te brengen over de kwestie. Wat is een producer eigenlijk? Dat blijkt moeilijk te definiëren en dat ligt niet alleen aan mijn kater. Soms is een producer een alleskunnende octopus die een nummer volledig schrijft, inspeelt en mixt, waarbij het X-factor-winnaartje alleen nog even wat zinnetjes de microfoon in hoeft te hijgen. Soms is het een zelfbenoemde geluidsgoeroe die af en toe op de bank achter in de control-room komt zitten, met een nors gezicht zegt “Meer groove, meer groove” en weer vertrekt. Definiëren wat iemand dan tot een goede producer maakt, ga ik op zo'n dag als vandaag niet eens proberen.

Blijft over de vraag waarom er geen enkele meisjesnaam tussen de zwik zelfverheerlijkende visitekaartjes zit. Met vier Finimal achter de kiezen zoek ik mijn heil bij Google, maar zelfs op de grootste audio-nerd-forums kan men nauwelijks vrouwelijke sound-sleutelaars noemen. Ik vind wat verhalen over dames die tijdens het mixen letterlijk werden buitengesloten of vanwege ego-kwesties gewoon niet als producer op de platenhoes vermeld werden. Dat soort uitwassen heb ik zelf gelukkig nooit meegemaakt, maar tegen het avondeten kom ik toch tot alleen maar deprimerende conclusies.

De wereld zit vol met succesvolle zakenvrouwen, politici, schrijfsters en zelfs filmregisseuses, maar hoewel zowat de helft van de muziekbiz door meiden wordt bevolkt, schitteren ze van afwezigheid als producer. Sommige lady's produceren zichzelf of een zangeres, maar er is momenteel maar één (1!) vrouwspersoon die werkelijk op het niveau van Rick Rubin en Butch Vig vier stuks langharig tuig laat rocken in de studio. Trina Shoemaker is de uitzondering, de excuus-Truus.

Waar komt deze enorme ongelijkheid vandaan? Het is niet fysiek zwaar om een versterkerknop op tien te draaien en audio-software is nog simpeler te begrijpen dan 'My First Online Huishoudboekje'. Ook de forum-freaks en online muziekjournalisten hebben zich hier het hoofd over gebroken, maar hun verklaringen komen niet verder dan geijkte termen als 'old boys network' en sekse-stereotypering.

Waarom deze twee fenomenen zich zoveel meer doen gelden op muziekvlak dan op eerder genoemde politieke, kunst- of zaken-gebieden, blijft me een raadsel. Maar wellicht heeft ook vanzelfsprekendheid ermee te maken. Binnen de psychologie is veel onderzoek geweest naar onderpresterende vrouwen. Geef meisjes een stel pittige vraagstukjes en ze maken ze even goed als jongens. Vermeld erbij dat het een wiskundetest betreft - iets waar meiden volgens onze cultuur vanzelfsprekend slecht in zijn - en ze scoren dramatisch lager. Een soort self-fulfilling prophecy.

Na nog een nachtje slapen is mijn hoofd weer fris en laat ik nieuwe kaartjes laten maken, met daarop eindelijk de magische letters: PRODUCER. Ik heb het woord nog net niet met goud laten omranden, maar het uitdelen van mijn stukjes reclamekarton voelt met de dag vanzelfsprekender.

(Dit column verscheen november 2012 in tijdschrift Musicmaker)