POP PSYCHOLOGY 43: het Fleetwood Mac-syndroom

Als er ooit 10 geboden voor rockbands zijn geschreven, stond er vast rond nummertje 3 “Gij zult veel seks hebben”. En waarschijnlijk stond meteen op nummer 4 achteraan: “Maar niet met uw mede-bandlid”. Relaties binnen een band... Iedereen weet dat je er niet aan moet beginnen, maar ook ondergetekende is ervaringsdeskundige. Mijn vorige band, Seedling, bestond uit drie dames en één heer. We deelden de liefde voor catchy gitaarpop en we deelden onze bassist.

Ik was jong en het was mijn eerste echte band. Hoe kon ik niet als een blok vallen voor die lange jongen met dezelfde muziekdroom als ik? In eerste instantie probeerden we onze ontluikende liefde geheim te houden voor de rest van de band, maar dat was ijdele hoop. Naar de buitenwereld probeerden we nog de schijn op te houden, want o-o-o we wilden natuurlijk dat iedereen ons vooral als Serieuze Muzikanten zag. Jack en Meg van The White Stripes hebben dit spelletje ook jaren gespeeld; voegden er zelfs aan toe dat ze broer en zus waren.

Ja, met mijn relatie-in-band was ik in goed gezelschap. Ik voelde me Debbie Harry en hij was mijn Chris Stein. Eigenlijk pretty cool. Sonic Youth's Kim Gordon en Thurston Moor bleven 27 jaar getrouwd. New Order's Gillian Gilbert en Stephan Morris delen al 30 jaar de lakens. The Cramps, the Talking Heads, Siouxie & The Banshees, tegenwoordig Arcade Fire en vul zelf wat Nederlandse voorbeelden in: de lijst is lang. Sleater-Kinney, Culture Club: de lijst is ook niet beperkt tot bands van gemengd geslacht.

Je kunt het de koppels niet kwalijk nemen. Aantrekkingskracht is vaak niet meer dan onvermijdelijke beschikbaarheid. Psychologen noemen dit het 'propinquity effect': mensen hebben de neiging (romantische) relaties aan te gaan met diegene die ze vaak om zich heen hebben. Damesbladen bevestigen: tussen collega's op het werk vliegen constant vonken over. Zet vakgenoten een paar weken met elkaar in een tourbus, voeg wat geestverruimende middelen toe en de hele zaak gaat geheid in de hens.

Het einde van de relatie is gelukkig niet altijd het einde van de band. Stereolab maakte nog jarenlang mooie platen na de echtontbinding van oprichters Laetitia Sadier en Tim Gane. ABBA spant natuurlijk de kroon: nadat Benny het jaren met Anni-frid deed en Bjorn met Agnetha, bleef het viertal zelfs na twee scheidingen continu hits scoren. Muggenziftende journalisten beweerden dat na de dubbele breuk de toon van de poppy weggooi-teksten heus donkerder werd, maar het grote publiek merkte waarschijnlijk het verschil niet zo tussen 'tra-la-la' en 'tra-la'. Toen meneer de bassist en ik er na vier liefdevolle jaren een coda aanbreidden, zag ik dan ook geen vuiltje aan de lucht.

Maar ik was Fleetwood Mac vergeten.

Je hebt hele schema's in powerpoint nodig om te kunnen volgen wie het in die band met wie heeft gedaan en wiens hart hoe vaak gebroken werd. Ik vraag me af of de bandleden zelf het op een gegeven moment nog wel konden bijhouden. De sfeer in de studio moet om te snijden zijn geweest. Ikzelf vond het behoorlijk pittig toen ik erachter kwam dat mijn Voormalige Grote Liefde opeens het liefje was van Een Ander Bandlid. Op het podium stond ik iedere avond letterlijk midden tussen die twee in. Ik klampte me dan maar vast aan wat toch muziek-gebod nummer 1 is: “Gij zult liedjes schrijven. Heel. Veel. Liedjes schrijven.” Helaas heeft de laatste plaat van Seedling nooit de verkoopcijfers van Fleetwood Mac's 'Rumours' gehaald.

(Dit column verscheen mei 2012 in tijdschrift Musicmaker)