Pop Psychology BLOG 1: Uit de kast, over de rand

“Zeg, kan het zijn dat ik jou in een Elle-tijdschrift van een paar jaar terug heb gezien?” We staan onze handen te wassen op het damestoilet bij de collegezaal, en ik kijk verschrikt opzij. Ze hebben me door. Als één student mijn 'andere' identiteit kent, weten ze het binnenkort allemaal. “Ja... dat kan kloppen. Vertel maar niks door, anders nemen jullie me niet meer serieus”, zeg ik met een verontschuldigend lachje. Al jaren probeer ik twee werelden, en dus twee identiteiten uit elkaar te houden, maar dat lukt steeds slechter. Afhankelijk van op welk feestje ik me bevind, hang ik inmiddels standaard één van twee nogal verschillende verhalen op. 

Verhaal 1: Nou, tante Huppelepup, ik ben in twee specialisaties van psychologie Cum Laude afgestudeerd, en geef nu college aan de Universiteit van Amsterdam. Daarnaast maak ik nog steeds muziek. Reactie: Wat een leuke hobby, Marg!

Verhaal 2: Yo, ik ben nog steeds dag en nacht met de nieuwe plaat bezig, hij is bijna af. Daarnaast werk ik een paar dagen per week bij de UvA, beetje werkgroepjes geven aan eerstejaars. Reactie: Slim bijbaantje, Marg!

Vroeger was het hoogste goed om je zowel in de wetenschap als in de kunst te bekwamen; ik geloof niet dat Leonardo da Vinci op feestjes daar moeilijk over deed. Maar doodsbenauwd om als muzikant/ songwriter/ producer minder gung-ho beschouwd te worden, kleineer ik altijd mijn academische achtergrond. En welke student kan nog iets zinnigs aannemen van een docent die per ongeluk iets teveel BH laat zien op een YouTube, of het weekend voor het college blijkbaar depressief in bed heeft gelegen.

Afgelopen semester begonnen m'n twee strak afgebakende wereldjes echter teveel door elkaar te lopen: met Simon (Akkermans, inderdaad) was ik nog bezig Gram 2 qua productie af te ronden, en in een moordend tempo probeerde ik een hele cursus Inleiding In De Psychologie binnen dertien weken er doorheen te rossen. Elke week 200 a 250 studenten voor je, dat voelt exact hetzelfde als optreden, kan ik je vertellen. En ik kon me inmiddels niet meer onttrekken aan de overeenkomsten die ik zag tussen datgene wat ik in een collegezaal stond uit te leggen aan sociaal-psychologische fenomenen, en alles wat ik in 15 jaar muziek(-industrie) had meegemaakt.

Ik ben geen popprofessor; dat is er maar één, en ik kwam hem onlangs toevallig tegen: Tom ter Bogt. Gulzig heb ik inmiddels flink wat onderzoek van zijn hand gelezen, en toen besloten dat ik vanaf nu openlijk mijn twee werelden ga delen. Eerder al hield ik ruim een jaar lang een YouTube-dagboek bij om te laten zien hoe de songs van het nieuwe album tot stand zijn gekomen. Nu komt het album binnenkort uit en wil ik op een andere manier verslag doen van wat Gram zoal meemaakt: in een wekelijks blog, hier op m'n site, waarin ik m'n persoonlijke (muzikale) belevingen en beschouwingen langs de meetlat van de psychologie leg.

In de komende tijd wil ik bijvoorbeeld proberen uit te leggen waarom de ene zangeres juist excelleert voor een live-publiek en de ander dichtklapt, waarom muzikanten op tour eerder geneigd zijn vreemd te gaan dan thuis, of er werkelijk een connectie bestaat tussen genialiteit en gekte, of depressie letterlijk 'aangeleerd' kan worden, maar ook hoe het verschijnsel 'flow' werkt. Psychologie is echt overal.

Het is er zelfs als je een foto-shoot hebt voor het album-artwork, zoals vorige week zaterdag. Te gek om op een plat dak hoog boven Amsterdam de plaatjes te schieten, maar de helft van de crew had hoogtevrees en sommigen durfden uiteindelijk niet op het smalle laddertje het dakraam door naar de uiterste top. Ik vond het allemaal prachtig en liep met mooie make-up en hippe kleren een beetje over dat dak te paraderen. Fotograaf Hannah trok dat dus echt niet, en gilde meerdere malen dat ik meer afstand moest houden van de rand. Onmiddellijk klikt er dan iets in mij en rrrrt... ratelen allerlei behandelingen voor hoogtevrees door m'n hoofd. Systematische desensitisatie, zou dat wat zijn? Dan laat je iemand stapje voor stapje z'n fobische object benaderen. Of anders misschien 'flooding'? Dan stel je iemand in één klap aan het allerergst denkbare bloot. Als ik haar nu gewoon even over de rand van het dak hang, denk ik barmhartig, dan is ze er voor de rest van haar leven van genezen...

Maar die zaterdag is Hannah de baas op de set (en terecht: volgende week het resultaat hier!) en ik ben geen gediplomeerd gedragstherapeut. Ik ben en blijf in eerste instantie muzikant, songwriter. Al kijk ik ook graag eens over de rand, naar de wetenschap. Kijk met me mee, de komende maanden. Ik vind het uitzicht zelf fascinerend.

Foto: Strangelove


Cialdini, R. B. (2001). Influence: Science and practice (4th ed.). Boston: Allyn & Bacon.
Gray, P. (2006). Psychology (5e ed. with CD-Rom). New York: Worth.