Pop Psychology 37: De definitieve levensvraag > WAAROM MUZIEK?!

Het einde van het jaar is een tijd van balans opmaken. Even stilstaan bij je leven en denken: waar ben ik nou eigenlijk mee bezig? En na bijna een kwart eeuw muziek maken en 37 psychologische blogs daarover heb ik momenteel last van een gigantische aanval van filosofisch overpeinzen. Zoveel relaties heb ik op de klippen laten lopen voor mijn muze, zoveel vakanties en verstandige carrièrekansen laten schieten zonder dat ik ooit rijk of beroemd ben geworden. Ik kan de gedachte niet loslaten: WAAROM DOE IK DIT?

In eerste instantie lijkt het antwoord zo simpel: ik word gewoon ongelofelijk gelukkig van liedjes maken en optreden. Als ik ga shoppen of naar de film ga verveel ik me na een kwartier al helemaal dood. Maar zet me achter m'n laptop om arrangementjes uit te puzzelen en pas 8 uur later merk ik dat ik honger heb.

Misschien ben ik een extreem geval, maar ik ben zeker niet de enige voor wie muziek zo'n grote rol in zijn/ haar leven speelt. Muziek heeft over de hele wereld een belangrijke functie - zelfs de kleinste stam in het oerwoud doet er aan - en bovendien maakten onze verste voorouders al ritmische melodieën. Dit wijst erop dat het bestaan van muziek evolutionair nut moet hebben gehad. Het komt weer neer op overleven en reproduceren: volgens Darwin en zijn aanhangers is muziek gewoon het allerbeste verleidingsmiddel.

Ten eerste: een man laat door heftig en lang dansen zien dat hij een groot aerobisch uithoudingsvermogen heeft en dus goed urenlang kan jagen en zo zijn toekomstige gezin van voedsel kan voorzien. Ook geeft dansen of muziek maken aan dat hij mentaal gezond is; mensen die bijvoorbeeld aan schizofrenie of Parkinson's lijden kunnen namelijk niet goed ritme houden.

Mannen maken dus al sinds de prehistorie muziek om het andere geslacht te imponeren. De tweede reden waarom dit werkt bij de vrouwtjes: een vent die blijkbaar tijd heeft om zich in zoiets frivools als muziek of dans te bekwamen zit er blijkbaar al warmpjes bij qua voedsel en onderdak. Gunstig.

Daarnaast zouden volgens de wetenschap jazz-muzikanten helemaal populair moeten zijn bij de dames: goed kunnen improviseren is namelijk een indicatie voor intellectuele flexibiliteit. Een uit-de-bocht-vliegende saxsolo was in de oertijd bedoeld om te laten zien dat meneer ook waanzinnig inventief zou zijn in een jachtsituatie, al hadden ze daar toen nog geen saxofoons voor natuurlijk. Maar het bespelen van een instrument zorgt bovendien voor oefening van fijne motorische vaardigheden, ook handig bij het maken van een pijl en boog.

Tot slot is muziek de beste taaltraining die je je kunt wensen: uit verandering van toonhoogte en klanklengte kunnen we opmaken wat de emotionele betekenis is van wat iemand communiceert. Wie deze vaardigheden in huis heeft laat dat dus graag zien. Ook bij dieren geldt: het mannetje dat de meest complexe melodieën het langst laat horen, krijgt het vrouwtje.

Tel daarbij op dat muziek(maken) vooral belangrijk wordt gevonden tijdens de adolescentie - een tijd waarin het vinden van een sekspartner het belangrijkste is - en je moet toegeven... die evolutiewetenschappers kunnen best wel eens gelijk hebben. Zelfs al ben je hondslelijk als Mick Jagger: muzikant-zijn geeft aan dat je geweldige genen hebt om door te geven. Hierrrr met dat sperma!

Ahum. Zo zou ik als vrouw moeten denken, ja. Maar het enige wat ik denk is: al die verklaringen gaan alleen over mannen. Ergens in een verloren alinea wordt nog verteld dat muziek ook heel nuttig is voor moeders: kunnen ze fijn hun kindje in slaap wiegen en zingen. Is dit nu het antwoord op mijn ultieme levensvraag?! Het kan toch niet waar zijn dat ik hiervoor mijn hele leven in dienst van de muziek heb gesteld? Bij deze kan de hele wetenschap de boom in. Fuck allemaal maar op, ik ga maar weer es een plaat maken.

BRON
Levitin, D.J. (2006). This is your brain on music: The science of a human obsession. New York: Dutton/Penguin.

Dit is het laatste Pop Psychology blog. Vanaf januari ga ik maandelijks een column schrijven voor tijdschrift Music Maker. Dank allemaal voor het lezen en alle reacties!

Reageren op blogs kan hier.